Walter Benjamin uwielbiał podróżować, przemieszczać się, pozostawać w ruchu. Splątaną i chaotyczną nić życia jednego z najciekawszych dwudziestowiecznych filozofów, znaczyły wędrówki po różnych europejskich miastach, uważne przechadzki po coraz to nowych ulicach. Był szczególnego rodzaju podróżnikiem. Jego wojaże odbywały się tyleż w przestrzeni, co w czasie, miały tyleż fizyczny, co wyobrażony charakter. W równym stopniu polegały na szczegółowym chłonięciu zmysłowych wrażeń (cafe crème, świeże figi), co na intelektualnej refleksji.
Wokół motywu podróży krążą niepublikowane dotąd po polsku utwory zebrane w wydanych właśnie znakomitych ,,Podróżach wyobraźni”. Wśród nich pojawiają się charakterystyczne dla Benjamina Denkbilder ,,obrazy myślowe”. To bardzo ciekawy sposób pisania, który praktykowali także Franz Kafka, Bertolt Brecht, Ernst Bloch czy Theodor Adorno. Dziwna krótka forma, nie dająca się łatwo zakwalifikować, można wręcz powiedzieć – antytetyczna. Oscylująca pomiędzy literaturą a filozofią, między narracyjnym opisem a abstrakcyjną myślą, pomiędzy jawą a snem. Dająca do myślenia.
,,Obrazy myślowe” w swojej próbie zatrzymania w unieruchamiającym oku intelektu, tego, co zmienne, ujawniają nieprzezwyciężoną ruchliwość i niejednoznaczność życia. A także: nieciągłość i fragmentaryczność wpisaną w naszą refleksję o nim.
W sprzecznościach Denkbilder bardzo dobrzeodzwierciadla się też podwójna natura Benjamina-podróżnika, który jeszcze bardziej niż na bieżąco opisywać nowe miejsca, wolał je wspominać, marzyć o nich. A najlepiej wydobywać je z tych obszarów, gdzie w naturalny sposób pamięć łączy się płynnie z wyobraźnią.
Odkopane stamtąd wspomnienia ,,stoją jak cenne skarby w surowych komnatach naszego późnego wejrzenia – jak torsi w galerii kolekcjonera”.[1] I nadal fascynują.
[1] Walter Benjamin, Podróże wyobraźni, wybrał i przełożył Bogdan Baran, Wydawnictwo Aletheia 2021, s. 157.
Walter Benjamin, Podróże wyobraźni, wybrał i przełożył Bogdan Baran, Wydawnictwo Aletheia 2021
