Rozmowa z Agatą Grendą, dyrektorką Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.
Praktyki Czytania: Pierwsza książka z dzieciństwa, którą pani pamięta?
Agata Grenda: Książka, którą zapamiętałam najbardziej to Moje drzewko pomarańczowe José Mauro de Vasconcelosa. Czytałam ją gdy miałam ok. 11 lat, a więc to już raczej późne dzieciństwo, ale żadna lektura nie została ze mną na całe życie tak bardzo, jak ta przejmująca smutkiem brazylijska opowieść, porównywana przez wielu do Małego Księcia. Polecił mi ją Andrzej Maleszka, który sam jest autorem wspaniałych książek, filmów i spektakli teatralnych dla dzieci i młodzieży.
Praktyki Czytania: Najważniejsza książka w pani życiu, taka do której pani powraca i odkrywa na nowo?
Agata Grenda: Gombrowicz , zdecydowanie. Ostatnio po raz dziesiąty czytałam Transatlantyk.
Praktyki Czytania: Czy ma pani ulubiony cytat z książki? Jeśli tak, to jaki?
Agata Grenda: Nie, nie mam. Cytaty zmieniają się wraz z kolejnymi etapami mojego życia. Często same do mnie przychodzą, podsuwając odpowiedzi na nurtujące pytania. Może tylko wszystkie książki Pemy Cziedryn, mojej ukochanej mniszki buddyjskiej, są ze mną od wielu lat, jako niewyczerpane źródło inspiracji. Jednak bardziej chodzi tu o poziom duchowy, nie o walory literackie.
Niezmiennie też kocham Margaret Atwood, wiele mądrych zdań odnajduję w jej książkach. A od kiedy izraelska pisarka Zeruya Shalev jest tłumaczona na polski – i w jej prozie odnalazłam wiele fragmentów, które zapisałam sobie w notesie. Uwielbiam też grę, w której otwieram dowolną książkę na wskazanej wcześniej spontanicznie stronie i czytam zdanie w pomyślanym wcześniej wersie. Często robię sobie taką „wróżbę” chcąc pobudzić się do kreatywnego myślenia, w rozwiązaniu jakiegoś problemu.
Praktyki Czytania: Jakie ma pani rytuały związane z czytaniem? Czy może zaznacza pani ważne fragmenty ołówkiem lub zagina rogi?
Agata Grenda: Niestety jestem osobą, która pisze po książkach, dlatego nie mogę ich pożyczać, bo zaznaczone miejsca naznaczają jakąś moją intymną relacją z lekturą. Często, gdy po latach otwieram daną książkę, czytam tylko te zaznaczenia i są one swoistą mapą moich emocji z danego czasu. Dlatego też nigdy nie umiem pozbyć się książek, oddać ich, czy – co nie mieści się w głowie – wyrzucić! Jest ich więc coraz więcej i więcej i nawet gdy postanawiam nie kupować nowych i przerzucić się choćby na audiobooki, szybko porzucam tę ideę – nie mogę bowiem wtedy zakreślać i robić notatek, co totalnie umniejsza mojej radości obcowania z literaturą.
Jeśli zaś chodzi o inne rytuały – to od kiedy mam córkę – jest to moje czytanie jej wieczorem. I mimo, że ma już 9 lat i sama czyta książki, to ten wieczorny moment bycia razem, z tekstem, jest dla nas bardzo ważny. Teraz czytamy przecudowną książkę Momo autorstwa Michaela Ende.
Praktyki Czytania: Co panią najbardziej zachwyca w twórczości Szekspira? I którą sztukę pani szczególnie ceni?
Agata Grenda:Tutaj też od razu przychodzi mi spontanicznie Gombrowicz do głowy i jego Ferdydurke: „Wielka poezja, będąc wielką i będąc poezją, nie może nie zachwycać nas, a więc zachwyca”. I oczywiście, Szekspir jak Słowacki – „wielkim poetą był”.
A mówiąc poważnie – zachwyca mnie to wszystko, czego jeszcze o nim nie wiem. Profesor Jerzy Limon, mój poprzednik na stanowisku dyrektora Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego i wybitny znawca Szekspira napisał w 2018 r. książkę Szekspir bez cenzury. Erotyczny żart na scenie elżbietańskiej. Po tej lekturze trudno patrzeć na dzieła wielkiego barda tak samo jak wcześniej (śmiech). Szekspir oszałamia wyobraźnią i poczuciem humoru, a profesor Limon pięknie pokazuje jak czytać między wierszami.
Nie jestem specjalistką od Szekspira, ale od zarządzania kulturą. Obejmując stanowisko dyrektorki Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego czuję się trochę jak na podyplomowych studiach z Szekspira i to jest bardzo fascynująca przygoda.
A sztuki, którą najbardziej cenię nie podam, bo to tak jakbym miała mówić najlepiej o jednym ze swoich dzieci. Każde jest wyjątkowe.
Praktyki Czytania: Czy może pani przybliżyć cykl „Bezradność filozofa”, dla którego punktem odbicia jest oczywiście Szekspir ? I jak pani uważa, po co czytać klasyków?
Agata Grenda: Cykl „Bezradność filozofa. Rozmowy o współczesności z Szekspirem w tle” został zainaugurowany w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim 23 kwietnia 2021 roku, w 457. rocznicę urodzin Williama Szekspira. Pomysłodawcą tych filozoficznych rozważań o problemach współczesnego świata, prezentowanych w atrakcyjnej formie rozmowy, której towarzyszy sceniczny performance oraz goście, zapewniający żywą i zrozumiałą dla nie-filozofów dyskusję, był prof. Jerzy Limon. Pierwsza odsłona cyklu, inspirowana szekspirowskimi postaciami Prospera i Hamleta, poświęcona była życiu i twórczości właśnie prof. Limona. Covid zabrał profesora Limona przedwcześnie w marcu tego roku.
Kuratorem cyklu jest Piotr Augustyniak – filozof, pisarz, dramaturg. Rozmowy w ramach cyklu organizowane są raz w miesiącu.
Zdjęcie główne: Maciek Wróblewski.
Agata Grenda. Jest absolwentką Liceum Ogólnokształcącego św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Ukończyła studia magisterskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, na wydziale Filologia Polska i Klasyczna (kierunek filologia polska, specjalizacja dziennikarska) oraz studia podyplomowe na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na kierunku Psychologia w marketingu i zarządzaniu.
W swojej karierze pracowała zarówno z przedstawicielami kultury, jak i biznesu. Wykładała na studiach podyplomowych „Menedżer Kultury” w Wyższej Szkole Umiejętności Społecznych w Poznaniu. W latach 2004-2006 kierowała Impresariatem w Teatrze Nowym im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu. Pełniła ważne funkcje dyplomatyczne oraz kierownicze. W latach 2006-2011 była zastępczynią dyrektora oraz kuratorką sztuk performatywnych w Instytucie Kultury Polskiej w Nowym Jorku, a w latach 2015-2017 dyrektorką, w randze Konsula, tegoż Instytutu.
W latach 2011-2015 była dyrektorką Departamentu Kultury w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego, gdzie podlegało jej 21 wielkopolskich instytucji kultury. Pełniła również funkcję wiceprzewodniczącej Wielkopolskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego.
Od 2017 r. aż do czasu objęcia stanowiska dyrektorki Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego prowadziła firmę Grenda. Produkcja Kultury, oferującą usługi szkoleniowe, mentorskie i producenckie z zakresu kultury oraz komunikacji w biznesie i kulturze. W 2021 roku współpracowała przy prezentacji 31. Edycji Festiwalu Malta jako zastępczyni dyrektora Festiwalu.
